اثر پروانه ای چیست؟ و چرا باید مواظب افکار و رفتارمان باشیم؟
معصومه محمدی – اثر پروانه ای یا butterfly effect به یک تئوری اشاره می کند که وقتی یک پروانه پرواز میکند
ارتعاشی از بال زدن این پروانه به وجود م یآید که این ارتعاش میتوان د باعث راه افتادن یک طوفان
بزرگ و سهمگین شود یعنی بال زدن یک پروانه در گوشهای از جهان می تواند باعث به وجود
آمدن اتفاقات ریز و درشتی در قسمت دیگری از جهان شود.
داستان اثر پروانه ای از انجا شروع شد که دانشمند و هواشناس آمریکایی به نام ادوارد لورنز در
سال ۱۹۶۰ متوجه آن شد، ادوارد یک برنامه نوشت و وقتی در حال استفاده از این برنامه بود
متوجه شد که اتفاقات کوچک باعث خروجی های متفاوتی در این برنامه میشود و این جرقه ای برای
ارائه این نظریه شد .
ثابت شده که خیلی وقتها ما تصمیماتی می گیریم که اصلاً به آنها توجه نمیکنیم و همین تصمیمات
کوچک زندگی ما را شکل م یدهند و مسیر زندگی ما را تغییر میدهند، در تاریخ اتفاقات زیادی افتاده
که ریشه آن از انجام کارهای خیلی کوچک و بی ارزش بوده، چند مثال در این مورد میزنیم :
مثال اول: یکی از دلایل شروع جنگ جهانی اول ترور دوک اعظم )ولیعهد امپراتوری اتریش( و
همسرش بود، اثرات ترور آنها نه تنها کشور اتریش بلکه کل جهان را در بر گرفت و باعث قتل
چندین میلیون نفر شد .
مثال دیگر، در سال ۱۹۳۳ یک نماینده مجلس اهل تگزاس به نام چارلز هازارد از دست سگ
همسایه خود که مرتب توی باغچه او می رفت خسته شده بود و تصمیم گرفت که او را بکشد. او با
ریختن خرده شیشه در غذای سگ اورا کشت. سگ متعلق به بچه ۱۳ ساله ای به نام ویلسون بود،
ویلسون هم تصمیم گرفت که انتقام سگش را بگیرد و وقتی چارلز هازارد دوباره خودش را برای
نماینده مجلس محلی آماده کرده بود ویلسون هم کاندید مجلس شد، ویلسون خانه به خانه در محله خود
رفت و جریان سگ را تعریف کرد تا اینکه آرا به نفع خودش با اختلاف ۱۶ رای از چارلز تمام کرد
و برنده انتخابات شد این بارویلسون با این اتفاق توانست سیاست را تغییر دهد.
به این مثال خوب توجه کنی د: یکی از آشو بهای جهان معاصر در دویست و خورده ای سال پیش در
کرمان رخ داد عارفی به نام میرزا محمد تربتی از اصفهان عازم کرمان میشود و به تبلیغ می
پردازد، او نوای خوش داشت و قرآن را با صوت زیبا و آهنگین میخواند. سیم چهارم تار در ساز سه
تار که بدعتی در کمال او محسوب می شد و به نام او یع نی سیم مشتاق شهرت یافت. تاری خنگاران
نوشتن میرزا محمد تربتی معروف به مشتاق طرفداران زیادی پیدا کرد و بلاخره ملا عبدالله، مجتهد
وقت فتوای قتل او را صادر کرد. در روز ۲۱ رمضان ۱۲۰۶ عده ای مردم خشک مغز او را در
شبستان مسجد جامع کرمان همراه با یکی از پیروانش به نام جعفر سنگسار میکنند موقع سنگسار
کردن میرزا محمد گفته بود: ای مردم اگر بر من رحم نمیکنید، بر خودتون رحم کنید، من از چشمان
شما میترسم. وقتی ملا محمد تقی که از دوستان مشتاق بود، جناز هاش را دید. گفت:شهری خون بهای
قتل مشتاق است.
بعد از آن طولی نکشید که ماجرای لطفعلی خان زند و فرار ش به کرمان رخ داد، محمد خان قاجار
در پی دستگیری او به کرمان رفت و شهر را در سال ۱۲۰٨ محاصره کرد .که مردم از قحطی
مجبور به خوردن برگ درختان و خاک اره و بعد به خوردن سگ و گربه و حتی جنازه اموات خود
شدند. بلاخره خان قاجار بر شهر غلبه کرد و هزاران نفر را کشت و بین ۲۰ تا ۷۰ هزار چشم را
از حدقه درآورد و با آنها منار ساخت. این مجازات سنگسار کردن میرزا محمد و یارش جعفر بود که
با زبان روزه مردم آنها را سنگسار کردند و هم اینک مقبره ای در میدانی به نام مشتاقی در کرمان
به نام ایشان است .
و اما مثال آخر: دختر ۱۷ ساله ایزدی به نام دعا خلیل اسود که به طور ناجوانمردانه ای به دست
اقوامش به طرز فجیعی کشته شد. ماجرا از این قرار بود که دخترک بر خلاف رسوم مذهبی و سنت
های قبیله ای یزیدیان عاشق پسری مسلمان عرب میشود وپنج روز در منزل گوران )معاون
فرماندار( پناهنده می شود، برادران و اقوامش مطلع می شوند و دم خانه گوران تجمع می کنند و قول
می دهند که با او برخورد نکند. و در حالی که لباس قرمز رنگ ورزشی به تن داشت، در ۷ آوریل
۲۰۰۷ کشان کشان او را به میدان روستا می برند و با چوب و مشت و لگد به جانش میافتند و
سنگسارش می کنند و در آخر پسرعمویش به جر م عاشقی بلوکی سیمانی به سرش می زند و او را
می کشد. این واقعه در حالی بود که ۲۰۰۰ ایزدی تماشاگر این فاجعه بودند. بعد القاعده به یزیدیان
هشدار داد که انتقام می گیرد، دو هفته بعد یک مرد مسلح راه اتوبوس کارگران نساجی موصل را
بست و ۲۳ نفر از آنها را اعدام کرد و ماجرای زد و خورد ها ادامه یافت تا در سال ۲۰۱۴ داعش با
۱۳۰۰ نفر نیرو موصل را اشغال کرد و در همان ابتدا ۱۷۰۰ نفر را اعدام کرد و هر جا مردی از
یزیدیان ایزدی دیدند به طرز فجیع می کشتند و می سوزاندند. و دختران و زنانشان را به بردگی می
بردند. دختران نوجوان ایزدی تا ۱۲۴ دلار و زنان ۵۰ ساله تا ۴۰ دلار به فروش می رسیدند و
همزمان یکی از زنان به پنج مرد داعشی فروخته می شد. و این شد که بال زدن دعا خلیل اسود تمام
روستای ایزد را در کمتر از ۷ سال به آشوب کشید .
معصومه محمد