ضرورت بازگرداندن اعتبار رسانه‌ها و حذف خطوط قرمز زائد
خبرنگاران در مراسم بزرگداشت روز خبرنگار، حمایت قانونی از خبرنگاران در پروسه قضایی، بازگرداندن اعتبار رسانه‌ها، حذف خطوط قرمز زائد و دغدغه‌های صنفی را از اهم اولویت‌های مسائل رسانه دانستند.
مراسم روز خبرنگار با عنوان «روایت اول» در تالار وحدت با حضور برگزار شد. در این مرسم محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرشاد مهدی‌پور معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدرضا فاطمی امین وزیر صنعت معدن و تجارت، محمود شالویی دستیار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، ایمان شمسایی مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی، محمود سالاری معاون امور هنری، مهدی عرفاتی دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت و مدیرعامل ایسنا، مجید زین‌العابدین مدیرعامل بنیاد رودکی، سید عباس صالحی مدیر مؤسسه اطلاعات، گیتا علی‌آبادی رئیس دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها و جمعی دیگر از اهالی فرهنگ و رسانه حضور داشتند.
فرشاد مهدی‌پور معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد در ابتدای مراسم به عنوان میزبان، حضور اهالی رسانه و خبرنگاران را خیر مقدم گفت و با اشاره به ایام محرم گفت: حضرت زینب (س) اولین فردی است که روایت اول و دقیق از واقعه عاشورا، تبیین این رویداد مهم را بر عهده گرفت.
او ادامه داد: ما در معاونت مطبوعاتی، تمرکزمان را روی حلقه اول زنجیره تولید محتوا یعنی خبرنگار کردیم. کنشگران اصل در رسانه، خبرنگاران هستند که می‌توانند روایت اول را خلق کنند و در همین روایت اول است که بخش زیادی از آشفتگی ناشی از جنگ نرم در افکار عمومی مدیریت و رفع می‌شود.
مهدی‌پور افزود: اگر ما ضوابطی را برگرفته از ماده ۴۶ قانون مطبوعات به اجرا گذاشتیم از این باب بود که اهالی رسانه و خبرنگاران از امنیت شغلی بالاتری بهره‌مند شوند. در تمامی شیوه‌ها و آئین‌نامه ها تلاش کردیم این رویه را حفظ کنیم. بسته حمایتی که وزیر ارشاد و رئیس جمهور از چند روز اخیر درباره آن صحبت کردند، بخش دیگری از همین رخداد است و هدایت اهالی رسانه به سمت سامانه جامعه رسانه کشور هم از همین جهت بود که این حمایت‌ها را بشود به شکل منظم و هدفمند و شفاف در اختیار آنها قرار دهیم.
در ادامه حامد هادیان به عنوان خبرنگار میدانی حاضر در جنگ اوکراین به شرح بخشی از دغدغه‌های خبرنگاران خصوصاً خبرنگاران میدانی و نقد برخی ناسازی‌های ساختار رسانه‌ای کشور پرداخت و گفت: روابط‌عمومی بخش مهمی از فعالیت رسانه‌ای در کشور است و کارش این است که وظایف و کارهای سازمان مربوطه‌اش را تشریح کند که بسیار ارزشمند است. اما در سال‌های اخیر کار روابط عمومی جای خبرنگاری را گرفته است علی‌الخصوص در بحران‌های کشور، کار خبرنگار این است که بحران را پوشش دهد و درباره آن شفاف‌سازی کند اما در سال‌های اخیر روابط عمومی‌های مدیران و اخیراً مشاوران رسانه‌ای آنها، دارند کاری می‌کنند که جلوی خبرنگاران را در بحران‌ها بگیرند.
او ادامه داد: متأسفانه این نگاه برای مدیران و سازمان‌ها هم جا افتاده است که اگر بحرانی در کشور اتفاق می‌افتد آن را در اسرع وقت حل کنند. در حالی که بسیاری از بحران‌های کشور ما ریشه‌دار و زمان‌بر هستند و جبران خسارت‌های حوادث طبیعی هم به سرعت ممکن نیست. بنابراین نگاه حل سریع مشکل تبدیل به نوعی نگاه نمایشی برای فروخواباندن بحران می‌شود. نباید این طور به بحران‌ها نگاه کنیم که کار مدیران تنها این است که روکشی روی بحران بکشند چرا که کار را برای افراد بعدی که به دنبال حل ریشه‌های بحران‌ها هستند هم سخت می‌کند. مدیران نباید از خبرنگاران بترسند و از روابط عمومی‌هایشان خط بگیرند.
پس از این بخش، با حضور وزیر فرهنگ و دو معاونت مطبوعات داخلی و خارجی با اهدای هدیه‌ای به نورالدین الدغیر، خبرنگار الجزیره از تلاش‌های این رسانه در مسئله فلسطین، قدردانی و یاد و خاطره شهید شیرین ابوعاقله گرامی داشته شد.
سپس از ۵ نفر از خبرنگاران رسانه‌های مختلف در ۵ دسته خبری دعوت شد تا به روی صحنه بیایند و درباره دغدغه‌هایشان صحبت کنند.
اولین نفر، صادق امامی خبرنگار روزنامه فرهیختگان به عنوان نماینده رسانه‌های مکتوب گفت: خوشحالم که فضای بگیروببند دهه‌های قبل در بین خبرنگاران کمتر شده و علاقه و ارزش خبرنگاری میدانی در میان خبرنگاران رشد کرده است. سال گذشته درباره یک مجتمع گزارشی نوشتم که بعداً در دادگاه بابت همان یک گزارش از سوی ۱۲ فرد و سازمان مختلف از من شکایت شد. بابت همان گزارش از روزنامه فرهیختگان ۳۲ شکایت شد. از همین جا فهمیدیم شبکه‌هایی که در تخلفات دست دارند آدم‌هایی را اجیر می‌کنند تا به بهانه‌ی مختلف از رسانه‌ها شکایت کنند. الان که این جا ایستاده‌ام با قید کفالت آزادم آن هم بابت گزارشی که رئیس قوه قضائیه اعلام کرده که حامی سوت‌زنی است و رئیس‌جمهور حتی از تشویق سوت‌زنی خبر داده، من با قید کفالت آزادم و به دادگاه رفته‌ام.
او افزود: در دادگاه هم از من پرسیده می‌شود که چرا خبری را زده‌ام که قبلاً در جریان دادرسی قضائی وارد نشده است در حالی که من گفتم اگر شکایت شده بود دیگر سوت‌زنی نسبت به وجود فساد معنی نداشت. بعد از آن در فرایند قضائی هم به جای پیگیری سازمان‌های دیگر وارد می‌شوند و یک نماینده مجلس با واسطه به من می‌رساند که اسناد تو جعلی است! با کسانی که درگیر هستیم که دوست ندارند اصلاً رسانه‌ها وارد شوند. امیدوارم وزارت ارشاد بیشتر همکاری کند و قوه قضائیه به رسیدگی‌ها سامان دهد.
صحبت‌های امامی به تشویق خبرنگاران حاضر مواجه شد.
حمید فروتن عکاس خبری شاغل در ایسنا، دومین نفری بود که برای بازتاب دغدغه‌های خبرنگاران و خصوصاً عکاسان رو صحنه آمد. او با انتقاد از تبدیل شدن رسانه به شبه‌رسانه و خبرنگار به شبه‌خبرنگار، از وضعیت معیشتی خبرنگارن و عکاسان گلایه کرد و گفت: فقدان اعتبار رسانه‌ای میان افکار عمومی منجر به انتقال آن به رسانه‌های رقیب می‌شود. روایتگر باید دسترسی به اطلاعات صحیح و سریع داشته باشد تا بتواند جلوتر حرکت کند. کار رسانه با دستور و بخشنامه جلو نمی‌رود. بیمه، مسکن، امنیت شغلی و بی‌نیازی از حوزه‌های شغلی و اعتماد به اهالی رسانه از جمله ضرورت‌های حتمی برای حفظ این اعتماد است.
او درباره وضعیت عکاسان خبری گفت: متأسفانه عکاسان بیمه نمی‌شوند و پایین‌ترین دستمزد را در میان سایر رده‌های شغلی رسانه دارند این درحالی است که تجهیزات آنها گران است و پراسترس‌ترین و پرخطرترین کار را در رسانه به خاطر حضور میدانی دارند. حداقل کمک وزارت ارشاد این است که برای عکاسان وامی برای تجهیزات در نظر بگیرد.
فروتن افزود: خلأ رسانه معتبر امروز به شدت در کشور احساس می‌شود. دلیلش این است که عکاس امروز با دست لرزان شاتر می‌زند و عکس‌هایش را انتخاب و ادیت می‌کند چرا که بسیاری از تذکرها و برخوردها را در ذهن مرور می‌کند اول باید به یکدیگر اعتماد داشته باشیم و همدیگر را باور کنیم. این اعتماد باعث می‌شود که دایره خطوط قرمز بازتر شود و رسانه‌ها در افکار عمومی اعتبار پیدا کنند. خبرنگاران باید به عنوان رکن دموکراسی و جامعه مدنی از حقوق اساسی برخوردار باشند و در سایه تردید و تهدید زندگی نکنند. خبرنگاران را زینت المجالس ندانید. رسانه یا خوب است و لازم یا بد است و مزاحم؛ ریشه تمام مشکلات همین است و این تلورانس چیزی جز دلسردی ایجاد نمی‌کند. هم‌اکنون در جنگ رسانه‌ای همه‌جانبه حضور داریم و خبرنگاران سربازان این عرصه‌اند و محتوای هدفمند، حکم موشک نقطه‌زن را دارد.
سپس آناهیتا یاوری، خبرنگار پانا به عنوان نماینده رسانه‌های برخط نسبت به پیگیری مطالبات صنفی و مشخصاً مسائل خبرنگاران زن تذکر داد. او، فقدان بانک اطلاعاتی از خبرنگاران سراسر کشور، عدم رعایت حقوق مادی و معنوی اصحاب رسانه، استقلال خبرنگاران و حفظ احترام آنان با انتشار محتوای تولیدی‌شان و فقدان یک انجمن صنفی فعال برای روزنامه‌نگاران و خبرنگاران را به عنوان اولویت‌های مسائل خبرنگاران مطرح کرد.
ساسان شیخی از مطبوعات مازندران به عنوان نماینده رسانه‌های محلی بخشی دیگر از دغدغه‌های این خبرنگاران را تذکر داد. او پیگیری مسئله بیمه خبرنگاران خصوصاً شهرستان‌ها را یادآوری کرد و گفت: آموزش خبرنگاران باید یک رویداد مستمر در شهرستان‌ها باشد. تجهیزات به‌روز موضوع دیگری است که نیاز به آنها در شهرستان‌ها احساس می‌شود. حضور یک فرد از هیئت منصفه از جامعه مطبوعاتی در دادگاه‌های مربوط به رسانه، ضرورت دیگری است که وزارت ارشاد باید به آن اهتمام داشته باشد. ردیف بودجه‌ای که با عنوان روز خبرنگار برای خبرنگاران تعریف شده در شهرستان‌ها در موضوعات دیگری صرف می‌شود. ۸۵ درصد خبرنگاران استانی هنوز نتوانسته‌اند اینترنت خبرنگاری را دریافت کنند و این مسئله باید پیگیری شود. برگزاری یک فستیوال مختص اهالی رسانه برای ایجاد فضای رقابت سالم بر اساس تولیدات آنها، پیشنهاد مؤثر دیگری است که معاونت مطبوعاتی می‌تواند پیگیری کند.
آرش شفاعی خبرنگار روزنامه جام جم نیز به عنوان نماینده خبرنگاران حوزه فرهنگ، از استیلای فضای سیاست‌زده بر ساختار رسانه‌ای کشور انتقاد کرد و گفت: این مسئله باعث شده حوزه فرهنگ و هنر به یک حوزه درجه چندم و بی‌اهمیت تبدیل شود و خبرنگاران زبده و پیش‌کسوت شغل‌شان را ترک کرده‌اند.
او در پایان صحبت‌هایش غزلی عاشورایی از سروده‌های خودش را قرائت کرد.
سپس برنامه تعزیه «امان‌نامه حضرت عباس (ع)» اجرا شد و سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت معدن و تجارت روی صحنه آمد و اظهار داشت: مهمترین موضوعی که باید با آن مواجه شویم، شیوه حکمرانی است. کیفیت رسانه‌ها بر کیفیت حکمرانی تأثیر دارد. اگر رسانه‌ها به موضوعات سطحی و حاشیه‌ای وارد شوند، باعث می‌شوند حکمرانان هم در فضای سطحی بمانند. اما اگر رسانه‌ها کیفی و عمیق باشند و به مسائل اصلی کشور متمرکز شوند، آن وقت کسانی که در سمت حکمرانی باشند و توانمند نباشند خیلی فرصت ماندن پیدا نمی‌کنند و یا آنها هم بر موضوعات اصلی متمرکز می‌شوند.
او افزود: مدیران زیادی دیده‌ام که کارشان را با رسانه‌ها تنظیم می‌کنند. پس شما رسانه‌ها هم شریک ما در حکمرانی هستید. اگر شما دقیق و حرفه‌ای عمل کنید ما هم حرفه‌ای عمل می‌کنیم و اگر به حاشیه بروید ما هم به حاشیه می‌رویم.
وی عنوان کرد: یکی از نکاتی که می‌تواند رسانه را حرفه‌ای و عمیق کند، این است که آدم‌های حرفه‌ای مرجع تحلیل اخبار شوند. یک نظام حرفه‌ای در نظام رسانه‌ای شکل بگیرد. اگر رسانه‌ای خبر حاشیه‌ای و شایعه منتشر می‌کند توسط خود رسانه‌ها کنار زده شود. هر چقدر خبرنگاران دقیق‌تر کار کنند قطعاً در حل مسائل کشور مؤثر است.
فاطمی امین در میانه بخش دیگری از برنامه از اختصاص یک کمک‌هزینه ۵۰ میلیون تومانی برای خرید لوازم منزل خبر داد.
از جمله بخش‌های دیگر مراسم تقدیر از خانواده‌های خبرنگاران درگذشته در سال گذشته و دوره کرونا بود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آخرین سخنران این مراسم بود. محمدمهدی اسماعیلی در مراسم روز خبرنگار با عنوان «روایت اول» از خبرنگاران و جامعه رسانه‌ای کشور تقدیر کرد.
او ضمن تسلیت ایام ماه محرم و تشکر از مجریان برنامه در معاونت مطبوعاتی، روز خبرنگار و یاد خبرنگاران درگذشته را گرامی داشت و گفت: در سال گذشته تلاش کردیم برای نظام رسانه‌ای فعالیت‌های لازم را انجام دهیم که مهم‌ترینش همین لایحه‌ای است که در کمیسیون فرهنگی دولت مصوب شد و الان آماده طرح در هیئت دولت است. لایحه جامع روزنامه‌نگاری که دهه‌هاست جزو مطالبات جامعه رسانه‌ای کشور بوده اما تاکنون به سرانجام نرسیده بود.
اسماعیلی افزود: بیش از سه ماه روی این لایحه کار و تلاش کردیم همه مطالبات چندین ساله خبرنگاران را در آن لحاظ کنیم. امیدواریم مراحل تصویب را در دولت و مجلس طی کند و فضای جدیدی را در رسانه رقم بزند.
او در پایان ضمن تشکر از خاندوزی وزیر امور اقتصاد و دارایی گفت: ایشان و سایر وزرا مثل آقای زارع‌پور، جوایز زیادی را برای خبرنگاران در نظر گرفته‌اند که به مرور ارائه خواهد شد.
در انتهای مراسم محدث تک‌فلاح، خبرنگار خبرگزاری مهر که پیش از آن برای ارائه نکاتش از مدیران مراسم اجازه خواسته بود در پایان به طرح دغدغه‌هایی درباره مسائل زنان، فقدان آزادی انتشار محتوا در رسانه‌ها خصوصاً در مسائل مربوط به این حوزه و ممانعت از طرح مسائل زنان به علت استیلای نگاه مردانه در رسانه‌ها پرداخت.
