چین صادرات مواد معدنی حیاتی را به آمریکا متوقف کرد
ممنوعیت صادرات مواد معدنی حیاتی توسط چین، تنش‌های تجاری با ایالات متحده را وارد مرحله جدیدی کرده و نگرانی‌هایی را درباره امنیت زنجیره تأمین صنایع نظامی و فناوری در غرب برانگیخته است.
چین هفته گذشته صادرات مواد معدنی حیاتی گالیوم، ژرمانیوم و آنتیموان به ایالات متحده را ممنوع کرد. این مواد که کاربردهای گسترده‌ای در صنایع نظامی دارند، به‌عنوان اقدامی تلافی‌جویانه پس از محدودیت‌های جدید واشنگتن علیه بخش تراشه‌های چین اعلام شده است. این تصمیم یک ماه پیش از آغاز به کار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، اجرایی شد.
این محدودیت‌ها که تقویت قوانین صادرات مواد معدنی حیاتی را هدف قرار داده‌اند، بخشی از برنامه‌ای است که چین از سال گذشته آغاز کرده است. با این حال، محدودیت‌های جدید تنها ایالات متحده را هدف قرار داده و به نظر می‌رسد بخشی از تشدید تنش‌های تجاری بین دو اقتصاد بزرگ جهان باشد.
در دستوری که از سوی وزارت بازرگانی چین منتشر شده است، نگرانی‌های امنیت ملی به‌عنوان دلیل اصلی این اقدام مطرح شده و اقلام دوگانه‌ای که کاربردهای نظامی و غیرنظامی دارند مورد توجه قرار گرفته‌اند. این دستور که بلافاصله هم اجرایی شده، الزاماتی سخت‌گیرانه‌تر برای بررسی کاربرد نهایی اقلام گرافیتی صادرشده به آمریکا وضع کرده است.
در این دستور آمده است: «به‌طور کلی، صادرات گالیوم، ژرمانیوم، آنتیموان و مواد فوق‌سخت به ایالات متحده مجاز نیست.»
مواد معدنی حیاتی و کاربردهای آن‌ها
گالیوم و ژرمانیوم از جمله مواد معدنی حیاتی هستند که در ساخت نیمه‌رساناها کاربرد دارند. ژرمانیوم علاوه بر نیمه‌رساناها، در فناوری‌های مادون قرمز، کابل‌های فیبر نوری و سلول‌های خورشیدی نیز استفاده می‌شود. آنتیموان ماده‌ای کلیدی در ساخت گلوله‌ها و تسلیحات نظامی است. گرافیت نیز یکی از اجزای اصلی باتری‌های خودروهای برقی است که تقاضای بالایی در بازار دارد.
نگرانی از گسترش محدودیت‌ها به سایر مواد معدنی حیاتی
این اقدام چین موجب شده است نگرانی‌هایی درباره احتمال هدف‌گیری سایر مواد معدنی حیاتی توسط پکن، مانند نیکل و کبالت که کاربردهای صنعتی و نظامی گسترده‌ای دارند، افزایش یابد.
تاد مالان، مدیر شرکت تالون متالز Talon Metals که در حال توسعه یک معدن نیکل در ایالت مینه‌سوتا است، گفت: «چین مدت‌هاست نشان داده که آماده انجام چنین اقداماتی است. آمریکا چه زمانی قرار است درس بگیرد؟»
وی هشدار داد که تنها معدن نیکل آمریکا تا سال ۲۰۲۸ ذخایر خود را به پایان خواهد رساند.
پاسخ ایالات متحده
کاخ سفید اعلام کرد که محدودیت‌های جدید چین در حال بررسی است و افزود که ایالات متحده «اقدامات لازم» را در پاسخ به این تصمیم اتخاذ خواهد کرد. با این حال، جزئیات بیشتری در این خصوص ارائه نشد.
سخنگوی کاخ سفید گفت: «این کنترل‌های جدید، اهمیت تقویت تلاش‌ها با سایر کشورها برای کاهش خطر و متنوع‌سازی زنجیره‌های تأمین مواد معدنی حیاتی به‌دور از چین را بیشتر نشان می‌دهد.»
کاهش صادرات و تأثیرات قیمتی
داده‌های گمرکی چین نشان می‌دهند که از ابتدای سال جاری میلادی تا ماه اکتبر، هیچ محموله‌ای از گالیوم یا ژرمانیوم به ایالات متحده صادر نشده است. این در حالی است که ایالات متحده در سال گذشته چهارمین و پنجمین بازار بزرگ این مواد معدنی بوده است.
به‌طور مشابه، صادرات محصولات آنتیموان چین در ماه اکتبر نسبت به سپتامبر ۹۷ درصد کاهش یافته است. چین سال گذشته ۴۸ درصد از تولید جهانی آنتیموان را تأمین کرده است. آنتیموان در ساخت مهمات، موشک‌های مادون قرمز، تسلیحات هسته‌ای، تجهیزات دید در شب، باتری‌ها و سلول‌های خورشیدی استفاده می‌شود.
بر اساس گزارش شرکت مشاوره‌ای Project Blue، چین در سال جاری ۵۹.۲ درصد از تولید ژرمانیوم تصفیه‌شده و ۹۸.۸ درصد از تولید گالیوم تصفیه‌شده جهان را در اختیار داشته است.
این اقدام چین باعث افزایش نگرانی درباره امنیت زنجیره‌های تأمین در غرب شده است. جک بدر، بنیان‌گذار Project Blue، گفت: «این تصمیم به‌طور قابل‌توجهی تنش‌ها را در زنجیره‌های تأمین که از قبل نیز در غرب با محدودیت مواجه بودند، افزایش می‌دهد.»
افزایش قیمت‌ها
قیمت آنتیموان تری‌اکسید در بازار روتردام از ابتدای سال تاکنون ۲۲۸ درصد افزایش یافته و در تاریخ ۲۸ نوامبر به ۳۹ هزار دلار در هر متریک تن رسیده است.
یک تاجر فلزات نادر در اروپا که نخواست نامش فاش شود، گفت: «همه کشورها به دنبال منابع آنتیموان خواهند بود. بسیاری از کشورها تلاش می‌کنند ذخایر آنتیموان را در خاک خود بیابند.»
پاسخ شرکت‌های آمریکایی
شرکت Perpetua Resources که با حمایت مالی دولت آمریکا در حال توسعه یک معدن آنتیموان در ایالت آیداهو است، این اقدام چین را تلاشی برای «تسلیحاتی‌کردن دسترسی به مواد معدنی حیاتی» توصیف کرد. جان چری، مدیرعامل این شرکت، گفت: «ما باید درباره منابع معدنی آمریکایی جدی‌تر شویم؛ زمان آن رسیده که به وابستگی خود به چین پایان دهیم و آینده خودمان را تأمین کنیم.»
شرکت United States Antimony که آنتیموان را در ایالت مونتانا تصفیه می‌کند، پیش‌بینی کرد که این اقدام چین موجب افزایش قیمت آنتیموان خواهد شد. با این حال، توسعه معادن جدید زمان‌بر خواهد بود.
تشدید محدودیت‌ها در صنایع نیمه‌رسانا
اقدام چین در شرایطی انجام شده که واشنگتن سومین محدودیت سه سال اخیر خود را علیه صنعت نیمه‌رسانای چین اعلام کرده است. این محدودیت شامل ۱۴۰ شرکت، از جمله شرکت Naura Technology Group، است.
دونالد ترامپ که در دوران ریاست‌جمهوری قبلی خود با چین وارد جنگ تجاری شد، در کمپین انتخاباتی‌اش وعده داده است که تعرفه‌ای ۱۰ درصدی بر کالاهای چینی وضع کند و حتی تعرفه‌های ۶۰ درصدی را نیز تهدید کرده است.
پیتر آرکل، رئیس انجمن جهانی معدن چین، گفت: «این جنگ تجاری برنده‌ای نخواهد داشت.»
حمایت از تولید داخلی در چین
بر همین اساس چندین گروه صنعتی در چین از اعضای خود خواستند که از تراشه‌های ساخت داخل استفاده کنند. یکی از این گروه‌ها اعلام کرد که تراشه‌های آمریکایی دیگر ایمن و قابل‌اعتماد نیستند.
