گرمای اسفند هم، انرژی صنایع را تامین نکرد
چندی پیش خسارات ناشی از عدم تامین انرژی برای صنایع بیش از ۱۰ میلیارد دلار گزارش شد. بخش خصوصی نیز این خسارت را بالاتر ۲۰ میلیارد دلار عنوان کرده است. متاسفانه باوجودی که در روزهای پایانی اسفند ماه هستیم و از سرمای هوا به شدت کاسته شده، بسیاری از صنایع و به‌خصوص صنایع معدنی و واحدهای فولادی همچنان درگیر چالش تامین انرژی هستند. متاسفانه دورنمای روشنی نیز برای تامین انرژی این صنایع در سال آتی، پیش‌بینی نمی‌شود.
کاهش ۹ درصدی تولید فولاد ایران در ۱۱ ماهه نخست سال جاری
محدودیت انرژی به پاشنه آشیل فولادسازان کشور بدل شده و از میزان تولید در این زنجیره به میزان قابل توجهی کاسته است. افت تولید فولاد به‌منزله کاهش سودآوری، بهره‌وری، رقابت‌پذیری و … است. میزان تولید فولاد میانی ایران در ۱۱ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ با کاهش ۸.۹ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۲۶ میلیون و ۶۹۰ هزار تن رسید. محدودیتهای انرژی باعث شد تا میزان تولید فولاد کشور در ۱۱ ماهه نخست امسال، ۲.۶ میلیون تن کمتر از مدت مشابه سال قبل باشد.
همچنین پایش و بررسی تولید آهن اسفنجی در واحدهای احیاء مستقیم نشان می‌دهد که حجم تولید آهن اسفنجی ایران در ۱۱ ماهه نخست سال جاری، ۳۲ میلیون و ۱۱ هزار تن بوده که ۱.۵ درصد بیش از مدت مشابه سال قبل است. محدودیتهای شدید گاز باعث شد تا حجم تولید آهن اسفنجی در دی‌ماه امسال به ۱.۲۳ میلیون تن برسد. برای مقایسه، حجم تولید آهن اسفنجی کشور در مهرماه امسال ۳.۶ میلیون تن بوده است و محدودیتهای گاز، کاهش شدید تولید آهن اسفنجی در بهمن‌ماه را در پی داشته است. با این وجود، مجموع تولید آهن اسفنجی ۱۱ ماهه امسال به دلیل بهره‌برداری از واحدهای جدید، بیش از مدت مشابه سال قبل است.
رایزنی برای آزادسازی معادن دربند
ایران از ذخایر غنی معدنی برخوردار است که بهره‌برداری از آنها به‌منزله بهبود شرایط اقتصادی، اشتغالزایی و توسعه اجتماعی در مناطق محروم خواهد بود. وزیر صنعت، معدن و تجارت می‌گوید: برای آزادسازی محدوه‌های معدنی قفل‌شده با دستگاه‌های مختلف در حال رایزنی هستیم. محمد اتابک با اشاره به ذخایر معدنی ارزشمند ایران افزود: اکنون انجام عملیات اکتشافی معادن فقط در ۷ درصد کشور مجاز است و این روند باید اصلاح شود.
رسیدگی به معادن زغال سنگ در کمیسیون صنایع
ایران از ظرفیت بالای در حوزه زغال‌سنگ برخوردار است، بااین‌وجود تاکنون به این پتانسیل توجه کافی نشده است. در چنین فضایی شاهد بروز حوادث مختلف ایمنی در معادن زغال‌سنگ هستیم که جان کارگران را به خطر می‌اندازد.
رییس کمیته معدن کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، از تصویب مصوبه جامع زغال سنگ در این کمیسیون، خبر داد و افزود: قطعا تصویب این مصوبه افق‌های جدیدی جهت فعال‌سازی معادن و رفع مشکلاتی که برای معادن زغال سنگ در کشور وجود دارد، ایجاد خواهد کرد.
این نماینده مجلس یادآور شد: درنظر داشته باشد کشور‌هایی که امروز معادن عمده زغال دارند دارای قانون جامع زغال هستند، اما متاسفانه برغم اینکه زغال سنگ ایران هم با ۱۲ میلیارد تن ذخیره جز زغال‌های خوب در دنیا طبقه‌بندی می‌شود فاقد این قانون بود و معادن زغال زیرمجموعه قانون معادن فعالیت می‌کردند که نقص‌های بسیار مهمی داشت.
برنامه تدوین نقشه راه تجارت گوهرسنگ‌ها از معدن تا بازار
تدوین نقشه راه بهره‌برداری از ظرفیت‌های مختلف معدنی از اهمیت ویژه‌ای برای توسعه آن بخش برخوردار است. مطابق با اهداف پروژه پژوهشی “بررسی جامع وضعیت تجارت گوهرسنگ ها، چالش‌ها و راهکار‌های توسعه‌ای”؛ تدوین نقشه راه تجارت زنجیره معدن تا بازار این صنعت هدف‌گذاری شده است.
ابومحمد هاشمی افزود: با توجه به برنامه و اقدامات صورت گرفته در حوزه گوهرسنگ با راهبری ایمیدرو و بر اساس سند توسعه صنعت گوهرسنگ کشور؛ تحقق سهم یک درصدی ایران در تجارت جهانی در افق‌های پیش رو هدف‌گذاری شده است.
وی ادامه داد: با اخذ رای شورای عالی معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت؛ واگذاری محدوده‌های اکتشافی امیدبخش گوهرسنگ‌ها به دارندگان زنجیره ارزش اجرایی شود که این موضوع در توسعه این حوزه بسیار اثرگذار است.
سند پنج ساله زمین‌شناسی تدوین می‌شود
زمین‌شناسی گام نخست برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های معدنی کشور و جایگزینی اقتصاد معدنی به‌جای اقتصاد نفتی است. رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: سند راهبردی عملیاتی پنج ساله زمین‌شناسی با همکاری یکی از دانشگاه‌های کشور در دست تدوین است تا بر اساس آن طرح‌ها اجرایی شود.
وی یکی از محور‌های این سند را پیش‌بینی اکتشاف‌ها و مدت زمان انجام آن برشمرد و گفت: در دولت چهاردهم نقشه راه کلی اکتشافات معدنی در ۱۴ محور ترسیم شده و تاییدیه آن از وزارت صمت اخذ شده است. در چهار سال گذشته کمتر از ۸۰ ورقه نقشه کار کردیم و برنامه ما برای سال آینده در قالب ۱۰۰ ورقه نقشه و ۳۰۰ طرح را واگذار می‌کنیم و مناقصات را برگزار خواهیم کرد که بخشی به دانشگاه ها، پژوهشگاه‌ها و شرکت‌های واجد شرایط واگذار می‌کنیم.
باوجود هدف‌گذاری‌هایی که هر ساله در حوزه زمین‌شناسی انجام می‌شود باید اعتراف کرد که امکانات، بودجه و پیشرفت ما در این بخش بسیار محدود بوده است. با توجه به شرایط اقتصادی و تحریمی کشور، نباید به تغییر جدی در این بخش نیز امید داشت.
تقسیط حقوق دولتی معادن اجرا شد
روند رو به رشد دریافت حقوق دولتی معادن در شرایط نامساعد اقتصادی، بر بار مشکلات واحدهای معدنی افزوده است. افزایش حقوق دولتی معادن گلایه‌های زیادی را از سوی فعالان معدنی به دنبال داشت، اما اوایل آذر امسال با پیگیری‌های رسانه ملی وعده داده شد که دریافت حقوق دولتی تقسیط می‌شود. حال پس از گذشت ۳ ماه تقسیط حقوق دولتی معادن اجرا شد. فعالان معدنی، اما معتقدند علاوه بر تقسیط باید در میزان حقوق دولتی، کشف قیمت و استمهال حداقل دو ساله در دریافت آن، تسهیل‌گری صورت گیرد.
مجوز واردات تجهیزات صادر شد
تامین انرژی به پاشنه آشیل صنایع کشور بدل شده است. در چنین موقعیتی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر باید در دستور کار سیات‌گذار قرار گیرد. در حال حاضر ۷۰ درصد سبد انرژی کشور بر پایه مصرف گاز است که باید این سبد متنوع شود و انرژی تجدید شونده جای خود را به انرژی فسیلی بدهد. در حال حاضر کشور هند از زباله گاز تولید می‌کند، برخی کشورها از انرژی زمین گرایی برق تولید می‌کنند و برخی هم بیودیزل را به جای بنزین مصرف می‌کنند.
مصوبه شورای اقتصاد برای صدور مجوز خرید و واردات تجهیزات و ماشین‌آلات طرح احداث ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر (۲۵۰۰۰ مگاوات خورشیدی و ۵۰۰۰ مگاوات بادی) ابلاغ شد. در این مصوبه بر اجرای استفاده حداکثری از توان تولید داخلی و استفاده از توان شرکت‌های دانش بنیان و رعایت استانداردهای فنی تاکید شده است.
جهش ۴۳۰ دلار فلز سرخ در یک ماه
از مس با عنوان فلز آینده نام برده می‌شود که حکایت از آینده روشن تولید و فروش این محصول در بازار جهانی دارد. قیمت جهانی مس در روز شنبه ۱۸ اسفند ۱۴۰۳ با افزایش بیش از ۴۳۰ دلاری طی یک ماه اخیر، به ۹۵۸۵ دلار در تن رسید. قیمت این فلز در تاریخ ۱۶ بهمن، به حدود ۹۱۵۰ دلار در تن رسیده بود.
ظرفیت و تولید زنجیره جهانی مس (کنسانتره و تصفیه‌شده) طی سال ۲۰۲۴ میلادی، ۴.۳ درصد افزایش یافت. گروه مطالعات بین‌المللی مس (ICSG) در گزارش اخیر خود اعلام کرد: فعالان جهانی مس از ابتدای ماه ژانویه تا پایان دسامبر ۲۰۲۴ میلادی، حدود ۲۷ میلیون و ۶۳۳ هزار تن مس تصفیه‌شده تولید کردند. این رقم در مدت مشابه سال ۲۰۲۳ میلادی، ۲۶ میلیون و ۵۰۳ هزار تن بود که حاکی از افزایش ۴.۳ درصدی تولید این محصول است.
ظرفیت تولید کارخانه‌های مس تصفیه‌شده در جهان نیز طی ۱۲ ماهه مذکور، ۳۳ میلیون و ۱۱۵ هزار تن بود که در مقایسه با آمار سال گذشته میلادی (۳۲ میلیون و ۱۶۶ هزار تن)، حدود ۳ درصد افزایش یافت.
در همین‌حال باید خاطرنشان کرد که بانک سرمایه‌گذاری مورگان استنلی پیش‌بینی می‌کند که قیمت مس به دلیل احتمال اعمال تعرفه‌های آمریکا روند صعودی بیشتری را تجربه کند. این در حالی است که عرضه جهانی با محدودیت مواجه شده و معامله‌گران در تلاشند تا قبل از هرگونه تصمیم‌گیری رسمی، محموله‌های خود را به آمریکا ارسال کنند.
