یزد پرس

 

 

مریم تجملیان (کتابدار کتابخانه وزیری)

خانه خیرین و بزرگان

خانه های بزرگ دارای اتاق هایی با شیشه های رنگی، کتبیه ها، تالارها، کلاه فرنگی و اتاق های پنج دری بودند. خانه هایی که روزی و روزگاری داشتند و عاشقانش همچون شیرین و فرهاد بودند. خانه هایی که در آن نیایش پروردگار یکتا ورد زبان ها بود . بناهایی که زادگاه غزل سرایان مشهوری چون وحشی بافقی ، فرخی یزدی و جیحون بود . خانه هایی که تجار خیری مثل رسولیان ها ، مرشدها، افشارها، هراتی ها، پوست فروش ها، رشتی ها ، ریسمانی ها و … در آن مراسم روضه خوانی برگزار می کردند. خانه هایی ک در آنها پزشکان حاذقی همچون پاک نژادها، مرتاض ها، عرب خردمندها، رادفرها، سیناها و … به کسب علم می پرداختند. خانه هایی که نواب ها، صدرها، خان ها و دیگر اعیان در آن، روزگار گذراندند و منشا کارهای خیر بسیار شدند.

اجداد مرتاض ها

اجداد این خاندان در زمان های بسیار دور در ایران ، چین و هند به تجارت مشغول بودند. مسلم است که اشتغال به تجارت در آن دوران با توجه به کمبود امکانات و وسایل حمل و نقل و مشکلات بسیار اجتماعی و سیاسی ، جرات و جسارت بسیار می طلبید.

دکتر حاجب مرتاض و دکتر هدا مرتاض ، فرزندان عزیزالله خان هستند. پدرشان علاوه بر مکنت و ثروت ، فردی آزادی خواه بود که در کنار دغدغه های اقتصادی ، به وکالت اشتغال داشت و در آن سال ها رساله ای با عنوان «مفاسد دادگستری را چگونه باید اصلاح کرد» نگاشت. تاریخ پایان این رساله، ۳۱ خرداد ۱۳۳۱ ش است. این کتاب در قطع جیبی و در ۵۲ صفحه در چاپخانه شرکت پاینده در یزد چاپ شد.

خانه پدری دکتر حاجب و دکتر هدا مرتاض، در محله «گلچینان»، نزدیک میدان خان قرار دارد که در دوره قاجار بنا شده است. این بنا پس از گذشت بیش از یک قرن و نیم و چندین مرتبه بازسازی ، در سازمان میراث فرهنگی ، به عنوان اثری ملی و ماندگار به ثبت رسید و با همت دکتر حاجب و دکتر هدا مرتاض ، با هدف ماندگار شدن آن در محیط علم و هنر یزد ، به دانشکده معماری تغییر کاربری داد، وقف شد و به دانشگاه یزد واگذار گردید.

دکتر حاجب و دکتر هدا مرتاض، پزشکان حاذق، وطن پرست و از قدیمی ترین جراحان یزد و بازمانده از نسل گذشته در عرصه پزشکی و تجارت استان یزد هستند که در حوزه سلامت به عنوان کارآفرین برتر فعالیت می کنند. آنها شخصیت های معروفی هستند که همیشه در کار خیر پیش قدم بوده اند. با همت دکتر حاجب مرتاض کار ساختمان دبستان «شادروان بانو سکینه مرتاض» در سال ۱۳۹۸ ش. به پایان رسید و افتتاح شد.

اکنون آقای دکتر مهران مرتاض در بیمارستان مرتاض یاری دهنده پدر است و با کمک دیگر پزشکان خدوم در راه سلامت هموطنان خدمت می کند. امروزه  یزد به صورت شهری پزشکی درآمده است ؛ به گونه ای که مردم از سایر شهرها برای بهبودی و استفاده از دانش پزشکی و تجربیات پزشکان حاذق به یزد می آیند و از بیمارستان های این شهر بهره مند می گردند.

(شهر پیر تاریخ : یزد از دیروز تا امروز. جلد سوم. صادق بهجت. یزد: صادق بهجت، ۱۴۰‪۰ ص. ۳۶-۳۸(