بیش از ۵۰ درصد نیاز زغالسنگ کشور از واردات تأمین شده است
براساس آمار گمرک و بانک مرکزی در شرایط تنگنای ارزی در ۳ سال اخیر حدود ۲ میلیارد دلار زغالسنگ با قیمت تمام شده ۳ برابر زغالسنگ داخلی وارد کشور شده است.
ایران با ۱۲ میلیارد تن ذخیره زمین شناسی می‌تواند علاوه بر تأمین نیاز داخلی، نقش مهمی در تأمین انرژی کشور در شرایط بحران انرژی ایفا نماید و حتی قادر به صادرات نیز باشد، اما سیاست‌های نادرست و عدم برنامه ریزی موجب شده است کشور ما به یک واردکننده زغالسنگ تبدیل شود، در سال گذشته بیش از ۵۰ درصد زغالسنگ و کک مورد نیاز کشور از طریق واردات تأمین شده‌است و طبق آمار گمرک و بانک مرکزی در شرایط تنگنای ارزی در ۳ سال اخیر حدود ۲ میلیارد دلار زغالسنگ با قیمت تمام شده ۳ برابر زغالسنگ داخلی وارد کشور شده است.
البته این نکته مهم را باید در نظر گرفت که معادن زغالسنگ به‌دلیل تک مشتری بودن و رعایت نرخ دستوری، عملاً قدرت مانور مناسبی در قیمت گذاری ندارند و این باعث شده قیمت‌های زغالسنگ به‌صورت مصنوعی پایین نگاه داشته شود و تولید در معادن به‌تدریج غیر اقتصادی گردد، به‌عنوان مثال در سال‌های گذشته تولید زغالسنگ کرمان زیر مجموعه وزارت کار، سالیانه حدود ۷۵۰ هزار تن بود و در سال گذشته به کمتر از ۱۵۰ هزار تن رسیده است.
سال گذشته نیز جهت شفافیت هزینه‌های تولید زغالسنگ مطالعات قیمت تمام شده در مناطق مختلف زغالی کشور انجام شد و به‌طور متوسط قیمت تمام شده تولید زغالسنگ ۵ .۷ میلیون تومان اما متوسط قیمت فروش ۵ .۵ میلیون تومان بود و طبعاً این زیان قیمت تمام شده از محل آماده سازی های قبلی و عدم آماده سازی و نوسازی انجام شده‌است.
در حال حاضر قیمت زغال سنگ در کشور براساس درصدی از نرخ فولاد تعیین می‌شود و با توجه به محاسبات انجام شده از طرف انجمن زغال سنگ کشور نرخ ۳۵ درصد شمش فولاد جهت قیمت واقعی اعلام شده بود. در تیر ماه سال جاری نیز پس از چندین جلسه مذاکره، نهایتاً تولید کنندگان زغال سنگ، ذوب آهن و وزارت صمت نرخ برابری قیمت زغال سنگ نسبت به شمش فولاد را ۳۰ درصد توافق و صورت‌جلسه کردند و انجمن زغالسنگ نیز با توجه به شرایط اقتصادی فولادسازان و رکود حاکم، این نرخ را برای میان مدت پذیرفت، نرخ جدید از اول تیرماه اجرایی شده و مبنای محاسبات قیمت زغالسنگ قرار گرفت.
صمدی دبیر انجمن زغال سنگ کشور با بیان اینکه تولید زغال سنگ ایران به صورت متالوژیک و حرارتی است، گفت: تولید زغال سنگ متالوژیک مورد نیاز کشور به صورت خام حدود ۴ ملیون تن و به صورت کنسانتره یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن و نیاز کشور دوبرابر این مقدار است.
وی درباره دلیل کاهش این میزان تولید گفت: کشور حدود ۱۴ میلیارد تن ذخیره زمین شناسی زغال سنگ و حدود ۲ میلیارد تن ذخیره اکتشاف شده دارد و اگر در شرایط فعلی بخواهند استخراج کنند حدود ۱۰۰۰ سال دیگر زغالسنگ اکتشاف شده در کشور وجود دارد، اما مهمترین مشکل این است قیمت‌ها واقعی نیستند و با هزینه‌ها تطابق ندارد و موجب شده سرمایه گذاری جدید انجام نشود و معادن موجود تعطیل شوند.
دبیر انجمن زغال سنگ کشور افزود: اگر قیمت زغال سنگ واقعی شود و به میزان ۵۰ در صد قیمت جهانی برسد معادن توانایی دارند تولیدشان را افزایش دهند به نحوی که در دوره زمانی ۴ تا ۵ ساله می‌توانیم حدود ۹۰ درصد زغال سنگ مورد نیاز کشور را در داخل کشور تامین کنیم و ۱۰ درصد دیگر مواردخاص است که از نظر زمین شناسی در ایران موجود نیست.
صمدی درباره حقوق دولتی زغال سنگ گفت: زغال سنگ بر عکس بقیه کانی‌ها که انرژی، سوخت و برق مصرف می‌کنند با تولید انرژی به دولت کمک می‌کند یعنی معادل هر تن زغال سنگی که تولید می‌شود ۷۰۰ متر مکعب در مصرف گاز کشور صرفه جویی می‌شود.
وی درباره حقوق دولتی گفت: دولت تا ۱۰ سال پیش در خرید تجهیزات ایمنی و توسعه به معادن زغال سنگ کمک می‌کرد، اما از سه سال پیش این روند برعکس شد، حقوق دولتی ابتدا افزایش ۵۰ درصدی داشت مجددا سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ حقوق دولتی معادن زغال سنگ ۷۰ تا ۵۰۰ درصد افزایش یافت یعنی حقوق دولتی ضعیف‌ترین معادن ۷۰ درصد و قویترین معادن حدود ۵۰۰ درصد افزایش پیدا کرد که برای خیلی از تولید کنندگان صرف نداشت.
